قزوین فردا

 قزوین فردا/ متن تحلیل مهندس ثمره هاشمی بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
ارزیابی برجام که معاهده ای عریض و طویل است و مضار و منافع احتمالی آن نیز دارای تاثیرات کمی و کیفی گسترده ای است، محتاج انجام کار کارشناسی دقیق ، عادلانه و مبتنی بر شاخص منافع ملی و مبانی و اصول جمهوری اسلامی ایران است که در بیانات مقام معظم رهبری و قانون اساسی و سایر منابع معتبر مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. توجه به این نکته نیز ضروری است که دفاع ناعادلانه یا نفی غیر کارشناسی نیز خلاف منافع ملی و زیان آور است. مردم که صاحبان اصلی کشور و انقلاب اسلامی هستند، باید در جریان کم و کیف معاهده مزبور قرار گیرند. نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی و تصمیم گیران کشور علما و اندیشمندان، حقوق دانان و دلسوزان کشور با مطالعه دقیق و ملاحظه ابعاد مختلف برجام می توانند نقش تاریخی خود را در قبول، اصلاح یا رد برجام ایفا کنند. فرصت کم است، در نقطه عطفی قرار داریم باید به سلامت با حداکثر منافع و حداقل مضار عبور کنیم. تسامح و بی توجهی ممکن است جبران ناپذیر باشد.

آنچه ارائه می گردد یک برداشت مستند و البته بنابر اختصار است. از هیئت مذاکره کننده که زحمات زیادی کشیده اند نیز تشکر می شود.
سند مورد بررسی، ترجمه رسمی وزارت امور خارجه است که در سایت های خبری منتشر شده است.
بخش یک ارزیابی تعبیه کمیسیون مشترک در برجام با شاخص ، عدالت و استقلال کشور
بر اساس بند ط ذیل مقدمه برجام؛ کمیسیون مشترکی متشکل از گروه1 5 وایران به منظور نظارت براجرای این برجام تشکیل خواهد شد و وظایف پیش بینی شده دراین برجام راایفا خواهد نمود. در بند 1-1 آمده است: کمیسیون مشترک تاسیس می گردد تا کارکردهایی که در برجام از جمله در پیوست هایش به آن واگذار شده اجرا نماید.
بر اساس بند 2/1 پیوست چهار ، نمایندگان گروه 1 5 چین فرانسه- آلمان-فدراسیون روسیه-انگلستان و ایالات متحده به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپایی و ایران و همه با هم اعضای برجام هستند.
در واقع کمیسیون مشترک با 8 عضو شناسایی شده است که هر کدام رای مستقل دارند. سئوال این است در حالیکه موافقتنامه برجام بین ایران به عنوان یکطرف و 1 5 و نماینده اتحادیه اروپا به عنوان طرف دوم تنظیم شده است.چرا در کمیسیون مشترک ایران صاحب یک رای است اما طرف مقابل صاحب 7 رای.
با این وجود این پیش بینی منطقی است که هیچ طرحی به نفع ایران در کمیسیون مشترک تصویب نشود به خصوص اینکه بر اساس بند 1-4 پیوست 4 :
جز در مواردی که در این پیوست به گونه دیگری بیان شده باشد نظیر نحوه بازرسی ها در ایران در موارد اختلاف ایران و آژانس تصمیمات کمیسیون مشترک با اجماع خواهد بود.
و در پیوست 4 بند 2-4 تصریح شده است که هر عضو برجام یک رای خواهد داشت
یعنی همه وظایفی که تحت عنوان کارکردها در بند 1-2 1/1/2 تا 16/1/2 پیوست 4 آمده است، تحت تصمیم مطلق 7 عضو کمیسیون مشترک است و اگر ایران برای خرید کالاهای خاص و یا برای شکایت از یک عضو به کمیسیون مشترک مراجعه کند 7 رای نیاز دارد تا تصویب شود و یا رای به نفع ایران صادر شود.
از این مهمتر ، تصمیمات کمیسیون مربوط به بند 14/1/2 پیوست 4 است که از جمله وظایف کمیسیون مشترک به حساب آمده است. لطفا دقت فرمائید:
بند14-1-2 پیوست 4:
مرور، باهدف حل و فصلِ هر موضوعی که یک عضو برجام معتقد است بر اساس فرآیند مشروح در برجام عدم اجرای تعهدات یک عضو دیگر برجام به حساب می آید بر اساس فرایند مشروح در برجام.
یعنی اینکه اگر هر یک از اعضاء 7 گانه طرف مقابل ایران معتقد باشد ایران در اجراء تعهدات خود کوتاهی کرده است مثلا معتقد باشد:
یک فعالیت مرتبط با خرید در تعارض با این برجام است، می تواند آن فعالیت را وفق مکانیزم حل و فصل اختلافات به کمیسیون مشترک ارجاع دهد. بند 6-6 پیوست 4 و یا اینکه اگر یکی از 7 عضو معتقد باشد ایران یک عمل مهم را در ارتباط با تعهداتش در برجام انجام نداده است می تواند موضوع را به کمیسیون ارجاع دهد. بند 11 و 12 بخش اجرایی قطعنامه سازمان ملل هم تائید کرده است.
معلوم است کمیسیون مشترک با ترکیبی از اعضاء مقابل ایران چگونه رای خواهند داد . گزارش و رای کمیسیون بلافاصله به شورای امنیت ارجاع می شود. ایران هم اگر شکایتی داشته باشد به همین کمیسیون باید مراجعه کند.
بنابراین بر اساس ساختار کمیسیون مشترک در برجام:
1- ایران با یک طرف مواجه نیست با 7 طرف هر کدام دارای رای مستقل مواجه است در حالیکه برجام یک معاهده طرفینی بین ایران و 1 5 و نماینده اتحادیه به عنوان طرف مقابل است.
2- در بروز اختلافات ایران باید از طرف مقابل به خودشان شکایت ببرد.
3- گزارشات آژانس و شکایت هر یک از 7 عضو کمیسیون مشترک می تواند منجر به رای علیه ایران در کمیسیون مشترک و متعاقب آن علیه ایران در شورای امنیت و برقراری مجدد تحریم های گوناگون و یا اقدامات ضد ایرانی دیگر شود.
4- هیچ تضمینی برای اجرای تعهدات طرف مقابل ایران در برجام وجود ندارد و هیچ مرجعی یا محکمه ای یا سازمان بین المللی برای رسیدگی به شکایات ایران پیش بینی نشده است.
5- طرف مقابل می تواند هم مدعی شود، هم رای صادر کند و هم رای خود را از طریق مکانیزم های گوناگون بین المللی و غیره به اجرا گذارد.
کارکرد برجسته دیگر کمیسیون مشترک
تصویب پروژه های معین نظیر رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک و تشکیل کارگروه خرید هم به عهده همین کمیسیون است.
در بند 6 پیوست 4 آمده است:
وظایف آن علاوه بر آنچه که در مورد تصویب پروژه های معین نظیر رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک سانتریفیوژهای جدید و .. غیره ذکر شده این است که کارگروه خریدی تشکیل می دهد با هدف تاسیس یک کانال خرید و طرح های زیر را پی گیری می کند، برای دولتهایی که مایل به مشارکت در موارد زیر هستند:
1-1-6عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم از سرزمین شان، یا توسط اتباع آنها یا با استفاده از کشتی ها یا هواپیماهای دارای پرچم آنها به، یا برای استفاده در یا به سود ایران،خواه منشا آن در سرزمین آنها باشد یا نباشد، کلیه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری مندرج در سندINFCIRC/254/Rev.12/Part 1 و چنانچه استفاده نهایی آن برای برنامه هسته ای ایران به نحو مندرج در این برجام و یا سایر استفاده های نهایی غیرنظامی غیر هسته ای باشد، کلیه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری مندرج درسند INFCIRC/254/Rev.9/Part 2 با آخرین نسخه های این اسناد که توسط شورای امنیت روزآمد می شود و همچنین اقلام دیگری که دولت مربوطه تشخیص دهد ممکن است به فعالیتهای متعارض بااین برجام کمک نماید.
2-1-6 ارائه هرگونه کمک فنی یا آموزش، کمک مالی، سرمایه گذاری، واسطه گری یا سایر خدمات و انتقال منابع مالی یا خدمات، درارتباط باعرضه، فروش، انتقال، تولید، یا استفاده از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری شرح داده شده در بند فرعی فوق ، علاوه بر بررسی و تصویب کارگروه خرید کمیسیون مشترک شورای امنیت هم باید تصویب کند.
6-5 تمام اعضای برجام به نحو منطبق با کانال خرید عمل خواهند کرد و تنها پس از تصویب کمیسیون مشترک و شورای امنیت سازمان ملل متحد در انتقال ها و فعالیت های مورد اشاره در بخش 6.1 وارد خواهند شد.
در ادامه این بند متذکر می شود که: ایران اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری مورد اشاره در بخش 6.1 این پیوست را برای فعالیتهایی که منطبق با این برجام نیستند، استفاده و تحصیل نکرده و به دنبال خرید آنها نخواهد بود.
علاوه بر اینها بر اساس بند 7-6 و 8-6 ایران موظف شده است به آژانس دسترسی به مکان های در نظر گرفته شده برای استفاده از تمام اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری مندرج INFCIRC/254/Rev.12/Part1 را بدهد.
همچنین دولتی که این مواد را به ایران صادر کرده است می تواند استفاده از اقلام را راستی آزمایی کند و از طریق کمیسیون متشرک کارشناسان خود را در راستی آزمایی مشارکت دهد.
همین رویه و دستور العمل در قطعنامه اخیر شورای امنیت بندهای 16 و 17 آورده شده است.
نکته مهم دیگر اینکه همه کمکهای فنی- مهندسی- تجهیزاتی به ایران و خریدهای مربوطه که در برجام آمده است باید با تصویب کمیسیون مشترک باشد و کافی است که در کمیسیون یک عضو مخالفت نماید. با این شرایط وعده های مذکور در برجام در رابطه با ارائه کمک های هسته ای با مکانیزم برجام می تواند کاملا منتفی شود.
به عنوان نمونه در بندهای 2 و 3 و 4 و 5 و 7 پیوست یک به صورتی شفاف و قاطع از پشتیبانی گروه 1 5 در طراحی جدید راکتور آب سنگین اراک سخن به میان آمده است.
در عین حال در انتهای بند 5 اشاره می کند:
... کمیسیون مشترک بررسی و تائید طراحی نهایی راکتور آب سنگین اراک را در سه ماه بعد از دریافت طرح نهایی به اتمام می رساند. چنانکه کمیسیون مشترک بررسی و تائید آن را در مدت سه ماه به پایان نرساند ایران می تواند این مورد را از طریق مکانیزم پیش بینی شده در این برجام پیگیری کند.
ملاحظه می شود که:
1- کلیه کانالهای فعال موجود در ایران برای خرید اقلام مورد استفاده در فرایند تولید سوخت از جمله کالاهای و خدمات موجود دو سند فوق الذکر بااین مصوبات بسته و کور می شود و فقط مشروط به اجازه کمیسیون مشترک و شورای امنیت امکان خرید آن فراهم می شود. یعنی برای خرید یک قلم کالای مزبور باید تا اخذ اجاره از شورای امنیت پیش رفت.
2- به بهانه راست آزمایی مصرف کالاهای مربوط به صنعت هسته ای و صنایع وابسته، ایران باید اجازه بدهد تا کارشناسان خارجی از محل مصرف کالاهای مزبور بازدید کنند.
3- کمکهای وعده داده شده فنی مهندسی تجهیزاتی برای پروژه ها و من جمله پروژه اراک با مکانیزم برجام می تواند فقط با مخالفت یک عضو از کمیسیون مشترک منتفی شود.
آیا این رویه های بی سابقه در مغایرت با حفظ استقلال کشور نیست؟
آیا با اتکاء به گروه 1+5 با توجه به سازوکار برجام می توان به پیشرفت فنآوری و یا حتی حفظ سطح موجود فنآوری هسته ای امیدوار بود.
با توجه به مستندات مطرح شده و اختیاراتی که کمیسیون مشترک در برجام دارد. این کمیسیون نماد بی عدالتی، تبعیض و مخل استقلال کشور است.
به خاطر اهمیت کمیسیون مشترک به عنوان ابزاری علیه ایران است که در قطعنامه اخیر شورای امنیت به صورت واضع و قاطعی در بندهای اجرایی 10 و 11 و 12 مورد تائید و پشتیبانی قرار گرفته است.
بخش دوم -موقعیت آژانس در برجام- شاخص اعتماد و استقلال کشور
بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری آژانس مورد اعتماد نیست. سوابق آژانس در عدم تائید ظالمانه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، ارائه اطلاعات محرمانه کشور به سرویس های جاسوسی و رسانه ها تا آنجا که آژانس در معرض اتهام همکاری اطلاعاتی با رژیم صهیونیستی در به شهادت رساندن تعدادی ازدانشمندان هسته ای قرار گرفت و مجبور به عذرخواهی شد و سایر عملکردهای آژانس نشان می دهد که این سازمان نمی تواند مورد اعتماد باشد.
بر اساس این شاخص به بررسی موقعیت آژانس در برجام پرداخته می شود؛
بند ی ذیل مقدمه و مفاد عمومی برجام:
از آژانس بین المللی انرژی اتمی خواسته خواهد شدتا نسبت به اقدامات داوطلبانه مرتبط با هسته ای به نحو مورد توافق در این برجام، نظارت وراستی آزمایی نماید.
از آژانس درخواست خواهد شد که به طور منظم به شورای حکام ،و آنگونه که در این برجام مقررشده است به شورای امنیت اطلاع رسانی نماید.
کلیه قواعد و مقررات مربوطه ی آژانس در خصوص حفاظت از اطلاعات توسط کلیه طرفهای دخیل به طورکامل رعایت خواهد شد. که البته این فقط یک ادعاست .
وقتی قرار است اطلاعات به شورای امنیت هم ارسال شود حفاظت از آن چه معنایی می دهد؟
لطفا به ماموریت دیگر آژانس توجه فرمائید:
بند 15 ذیل ج- شفافیت و اقدامات اعتماد ساز
ایران به آژانس اجازه خواهد داد که بر اجرای اقدامات داوطلبانه خود برای دوره های زمانی مربوطه و نیز اجرای تدابیر شفافیت ساز به شرح مندرج در این برجام و پیوستهای آن نظارت نماید. این اقدامات شامل:
حضور بلند مدت آژانس در ایران؛ نظارت آژانس بر کنسانتره سنگ معدن اورانیوم تولیدی توسط ایران در همه کارخانه های تغلیظ سنگ معدن اورانیوم به مدت 25 سال؛ نظارت و مراقبت در مورد روتورها، چرخاننده ها و بیلوزهای سانتریفیوژ به مدت 20 سال؛ استفاده ازفنآوری های مدرن تائید شده وگواهی شده توسط آژانس از جمله دستگاه سنجش میزان غنی سازی به صورت مستقیم، و مهر و مومهای الکترونیک و یک ساز و کار قابل اتکا برای اطمینان از رفع سریع نگرانی¬های آژانس در زمینه دسترسی به مدت 15 سال ، به شرح مندرج در پیوست یک.
در ذیل عنوان برنامه اجرایی بند ج حتی روز اجرای برجام نیز موکول به گزارش آژانس است.
34-ج روزاجرا، زمانی است که در آن، همزمان با گزارش آژانس مبنی بر راستی آزمایی اجرای تدبیر مرتبط هسته ای ایران به نحو مندرج در بخش های 1- 14تا12-14پیوست 5،اتحادیه اروپایی و ایالات متحده اقدامات مشروحه در بخشهای 15 و 16 پیوست 5 را انجام داده ومنطبق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد، اقدامات شرح داده شده در بخش 17پیوست 5 در سطح سازمان ملل متحد انجام می شود.
یعنی اینکه تا پایان کار گزارشات آژانس ملاک عمل است د- 34 برنامه اجراییمربوط به روز انتقالی ملاحظه می شود آژانس غیر معتمد مسئول نظارت و راست آزمایی است و گزارشات آن تا سطح شورای امنیت سازمان ملل ملاک عمل است. در قطعنامه اخیر سازمان ملل مرتبط با برجام. در بندهای 9 و 10 صفحه اول شورای امنیت بر حمایت قاطع خود از آژانس تاکید می کند.
بنابراین اینکه ادعا می شود نقش آژانس فقط تهیه گزارشات کمی است با مصوبات برجام مغایرت دارد و آژانس بر همه چیز نظارت و در هر کاری دخالت دارد.
نحوه حضور آژانس و استقلال کشور
بند 2-67 ذیل تکنولوژی های پیشرفته و حضور طولانی آژانس:
ایران ترتیبات لازم را جهت حضور طولانی مدت آژانس، شامل صدور ویزای طولانی مدت به همراه تدارک فضای کاری مناسب در سایت های هسته ای و در صورت امکان، در مکانهایی در نزدیکی سایت های هسته ای در ایران، برای بازرسان منتخب آژانس به منظور کار و نگهداری تجهیزات لازم، به عمل خواهد آورد.
بند67-3 : ایران در طی 9 ماه از تاریخ اجرای برجام ، تعداد بازرسان منتخب را به حدود 130 الی 150 نفر افزایش خواهد داد و به صورت کلی اجازه انتخاب بازرسان را ازکشورهایی که روابط دیپلماتیک باایران دارند، مطابق با قوانین وقواعد خود ، خواهد داد.
سئوال این است وقتی ظرفیت فعالیتهای تولید سوخت به حدود یک چهارم کاهش می یابد و سوخت تولیدی در سطح نگهداری فقط 300 کیلو اورانیوم حفظ می شود و تولید سوخت 20% کاملا متوقف شده است، این تعداد بازرس با حضور طولانی مدت چه ماموریتی دارند؟ و آیا این حضور مشکوک امنیت و استقلال کشور را تهدید نمی کند؟
توجه شود که در برجام تصریح و تکرار شده است که اقدامات آژانس در ایران با قید محدود سازی و مراقبت همراه است. بند 68- بند 70 و بند 79
امکان دسترسی به فعالیت های نظامی
از بند 74-75-76 و 78 استفاده می شود. که ایران در هر صورت باید این دسترسی ها را در صورت درخواست آژانس فراهم کند.
در بند 78 اشاره شده است در صورت عدمتوافق آژانس و ایران در راستی آزمایی عدم وجودمواد، یا فعالیتهای هسته ای اعلامنشده ایران با مشورت اعضاء کمیسیون مشترک نگرانی های آژانس را از طریق ابزار ضروری موافقت شده بین ایران و آژانس حل می نماید. در صورت وجود یک توافق اعضای کمیسیون مشترک با اجماع و یا با رای 5 عضواز 8 عضو، بر روی روش ضروری برای حل نگرانی آژانس حداکثر ظرف 7 روز مشورت خواهند داد، و ایران اقدامات ضروری را طی سه روز اجرا خواهد کرد.
ملاحظه می شود، با دستِ بازی که آژانس در برجام پیدا کرده است،علاوه بر اینکه عامل محدودیت ساز و مراقبت است با توجه به سوابق منفی خود قادر خواهد بود دائما مشکل تراشی و با ارائه گزارشات مسئله ساز به مراجع مربوطه دهها سال دولت و ملت را با مشکل مواجه کند. چرا نباید از گذشته ها درس گرفت؟
تهدید امنیت و استقلال کشور و اقدامات محدودیت ساز کم نظیر نتیجه منطقی این حد از اختیار، این حجم نیرو و حضور طولانی ماموران آژانس در ایران است.
بخش سوم- ارزیابی شاخص پیشرفت
شاخص پیشرفت
1- محدود شدن غنی سازی
بند 27 پیوست یک
“ایران به مدت 10 سال ظرفیت غنی سازی خود را در حدی که بیشتر از 5060 ماشین سانتریفیوژ IR1 و در30 زنجیره با چیدمان فعلی در واحدهای درحال تولید سایت نطنز FEP حفظ خواهد کرد. حدود ¼ ظرفیت موجود ”
درجه غنی سازی
بند 28 پیوست یک
“ایران سطح غنی سازی خود را به مدت 15 سال در حد 3.67 درصد حفظ خواهد کرد.”
بند 29 پیوست یک
ایران باید تمام سانتریفیوژهای مازاد بر 5060 را همراه با تجهیزات خطوط و کالای گازرسانی وسائل اندازه گیری و تاسیسات زیربنایی آن جمع آوری و انبار کند.
2- وضعیت تحقیق و توسعه- اعمال محدودیت های گسترده
1- ماشین های سانتریفیوژ
بند 32 پیوست یک
ایران به مدت 10 سال و بر اساس برنامۀ تحقیق و توسعۀ ایران، آزمایش ماشین های سانتریفیوژ را فقط شامل IRH,IR-5,IR-6,IR-8,IR-2m با استفاده از اورانیوم انجام می دهد.
بر اساس این بند هیچ برنامه جدیدی برای ساخت سانتریفیوژهای جدید به مدت ده سال در دستور کار نخواهد بود.
بند 43
.... ایران تمایل دارد که تحقیق و توسعه روی سانتریفیوژهای نسل جدید را از طریق مدلسازی و شبیه سازی کامپیوتری از جمله در دانشگاهها، ادامه دهد. در دوره 10 ساله ، برای هر پروژه¬ای که به مرحله نمونه سازی برای آزمایش مکانیکی برسد ، ارایه کامل به کمیسیون مشترک و تصویب آن لازم است.
فعالیت های بازفرآوری سوخت مصرف شده بر اساس بند 18و 19و 20 پیوست یک به مدت 15 سال انجام نمی شود.
بند 18  ایران به مدت 15 سال و بدون داشتن قصدی برای بعد از آن وارد فعالیتهای مربوط به بازفرآوری سوخت مصرف شده نخواهد شد. در بند 19 و 20 آمده است ایران به جز سوخت های مصرف شده که مربوط به نمونه های اورانیوم غنی شده تابش داده برای تولید رادیو ایزوتوپ های پزشکی و صنعتی است بازفرآوری نمی کند.
در بندهای 23و 24 و 25 محدودیت های دیگری نیز مذکور است از جمله در بند 24 آمده است:
برای 15 سال، ایران درگیر تولید یا دستیابی به فلز پلوتونیوم و یا اورانیوم یا آلیاژ آنها، و یا تحقیق و توسعه در خصوص فلز کاری متالورژی پلوتونیم یااورانیوم یا آلیاژ آنها و یا قالب گیری، فرم دهی یا ماشین کاری پلوتونیم یا فلزاورانیوم نخواهد شد.
3- نحوه تعامل با رآکتور تهران
علیرغم توانایی ایران برای تامین سوخت راکتور تهران بر اساس بند 28 پیوست یک که شرح آن گذشت ایران حق ندارد به مدت 15 سال بالاتر از غنای 67/3% سوخت تولید کند.
راه حل تامین سوخت رآکتور تهران به شرح زیر اعلام شده است:
بند 60
... چنانچه امکان انعقاد یک قرارداد با یک تامین کننده سوخت فراهم نشود ، در حالی که فروش در دست آنهاست کشورهای 1 5 یک مقدار اکسید اورانیوم U3O 8 با غنای 19.75 درصد را منحصراً به منظور ساخت سوخت راکتور تهران و ... تامین وتحویل ایران خواهند داد.
این اکسید اورانیوم با غنای 19.75 در محموله هایی که بیشتر از حدود 5 کیلوگرم در هر نوبت نخواهد بود، تامین خواهد شد و هر محموله جدید، تنها زمانی تامین خواهد شدکه آژانس تایید کند که محمولۀقبلی برای ساخت سوخت راکتور تهران با آلومینیوم مخلوط شده و یا برای نمونه های هدف ساخته شده از اورانیوم غنی شده مصرف شده است. ایران 2 سال قبل ازاینکه موجودی سوخت راکتور تهران به اتمام برسد کشورهای 1 5 را مطلع خواهد کرد تا 6 ماه قبل از انتهای دوره 2 سال، اکسید اورانیوم در دسترس ایران باشد.
4- محدودیت فردو
بند 45
به مدت 15 سال، ایران در فردو هیچگونه فعالیت غنی سازی اورانیوم یا تحقیق و توسعه مربوط به غنی سازی اورانیوم نخواهد داشت و...
ملاحظه می شود که نه تنها ایران حق تحقیق و پژوهش در این زمینه را کاملا از دست داده است بلکه به نحو شیطنت آمیزی تحقیر شده است.
محدودیت های تحقیق و توسعه در موارد گوناگون هسته ای بسیار بیشتر از محدوده های مجاز آن تعیین گردیده است و پیشرفت ایران در این زمینه با موانع متعددی مواجه شده است.

بخش چهارم- نگاهی به ذخایر اورانیوم
بند 56
ایران به مدت 15 سال ذخیره اورانیوم غنی شده خودراتاحدکمتراز 300 کیلوگرم با غنای 67/3 درصد نگاه خواهد داشت.
یعنی هیچ چشم اندازی تا 15 سال آینده برای تامین سوخت نیروگاه موجود و نیروگاه های آینده وجود نخواهد داشت. و دو راه در برابر ایران برای سوخت موجود و یا سوخت تولیدی در آینده قرار داده شده است:
یا در بازارهای بین المللی بفروشد یعنی فروش آن را از کانال کمیسیون مشترک پیگیری نماید که امکان آن بسیار ضعیف است و یا تبدیل به اورانیوم با غنای طبیعی کند. بند 57 معنای آن این است که نتیجه زحمات چندین ساله متخصصان و سرمایه گذاری های کلان در این زمینه تا کنون و تا 15 سال آینده به هدر برود.
با اعمال این قاعده در واقع موافقت با 5060 سانتریفیوژ برای غنی سازی و تولید اورانیوم 67/3 هم بی اثر و عبث می شود و تنها خاصیت آن ایجاد فرصتی مناسب برای خارج شدن تدریجی سانتریفیوژهای در حال کار و جایگزینی آن با سانتریفیوژهای موجود در انبار و کاهش ذخیره انبارهاست . علاوه بر آن هزینه های سنگینی هم بر بودجه کشور تحمیل می کند.
بخش پنجم -لغو تحریمها
لغو تحریمها هر مقدار که میسر شود از امتیازات موثر در برجام ارزیابی و دامنه آن گسترده و می تواند موانع گوناگونی را به خصوص در مبادلات پولی و بانکی مرتفع نماید و آثار آن قابل توجه و مهم است. پیوست شماره 2
اما علیرغم تبلیغات زیاد در رفع تحریم ها چند نکته قابل توجه است:
1- بر مبنای قطعنامه سازمان ملل و ضمیمه ها آن بخش مهمی از اقلام و اقلامی که باید به تصویب کمیسیون مشترک برسد با تصویب شورای امنیت می تواند مبادله شود.
2- بر مبنای برجام و وظایف کمیسیون مشترک کلیه اقلام مربوط به هسته ای از صفر تا صد صرفا با تصویب آن کمیسیون و شورای امنیت می تواند خریداری شود.
3- تحریم های هسته ای اعم از کالا- خدمات تجهیزات- فنآوری- نقل و انتقالات مربوطه و ... پس از راستی آزمایی تعهد ایران به برجام و با تداوم لغو تحریم های شورای امنیت، بعد از ده سال لغو می گردد. غیر از موارد مربوط به اراک
4- مکانیزم حاکم بر کمیسیون مشترک که شرح آن گذشت، لغو تحریم ها را شکننده و امکان تداوم آن را در هر زمان میسر و تقویت می کند.
خلاصه اینکه؛
1- با تعبیه کمیسیون مشترک استقلال کشور به نحو قبال توجهی خدشه دار می شود.
2- علیرغم بی اعتمادی کامل نسبت به آژانس- آژانس موقعیت برتر نظارت، راست آزمایی اقدامات ایران و گزارش آن به مراجع ذیربط را تا سطح سازمان ملل دارد.
3- تهدید امنیت و استقلال کشور- اقدامات محدودیت ساز کم نظیر نتیجه منطقی قبول این حد از اختیارات و این حجم نیرو و حضور طولانی ماموران آژانس در ایران و نتیجه بی توجهی به شاخص اعتماد است.
به گزاره آژانس غیر قابل اعتماد است توجه نشده است.
4- شاخص عدالت و حفظ حقوق هسته ای ایران
با توجه به ساختار 7 عضو در برابر یک عضو کمیسیون مشترک و مکانیزم اخذ تصمیم و ضمانت اجرای تصمیمات آن از طریق ارجاع به شورای امنیت از یک طرف و بسته بودن دست ایران در شکایت به محاکم بین المللی و شورای امنیت از طرف دیگر تعبیه کمیسیون مشترک در برجام نماد تامی از بی عدالتی و تبعیض و حق کشی است و با عدالت و حفظ حقوق هسته ای و استقلال کشور در تنافی است.
5- محدودیت های گسترده در غنی سازی در کمیت و در درجه خلوص سوخت تولید شده و محدودیت های کم نظیر در تحقیق و توسعه در هر موردی که منجر به غنی سازی شود، ممنوعیت در فراوری سوخت مصرف شده، نحوه تعامل در برجام با رآکتور تهران به خصوص در تامین سوخت مورد نیاز و محدودیت های اعمال شده در فردو نشان می دهد که اساس برجام بر جلوگیری از پیشرفت و تحقیق و پژوهش در همه زمینه های هسته است. مواردی هم از کمک های فنی که تعهد شده است چون از مرجع کمیسیون مشترک باید عبور کند در معرض انقراض و امحاء است و این امر نیز خلاف کلام مصرح مقام معظم رهبری در امر تحقیق و پژوهش است.
6- محدودیت در نگهداری مواد غنی شده 67/3% تا حد 300 کیلو پشت پا زدن به تلاشهای چندین ساله دانشمندان و مهندسان و فنآوران هسته ای کشورمان است و تا 15 سال این محدودیت ادامه دارد. یعنی فعالیت های 15 ساله آتی هم ثمره عملی ندارد. تولیدات یا باید صادر شود که با مکانیزم برجام بسیار مشکل به نظر می رسد و یا باید به حالت اولیه برگردد که یک بازی کودکانه است و تحقیر اندیشمندان و خدمتگزاران عرصه هسته ای است.
7- لغو تحریم ها هر چند واجد امتیازات و تاثیرات مهمی است، اما علیرغم تبلیغات گسترده مطلق و فراگیر نیست بلکه در موارد مهمی زمان بر و مقید است تفصیل آن در توضیح کارگروه خرید و کمیسیون مشترک و در مصوبه اخیر شورای امنیت آمده است.
البته مباحث مهم دیگری از قبیل چرایی تصویب عجولانه بر جام در شورای امنیت سازمان ملل و همزمان آوردن مصوبات دیگری در قطعنامه مزبور که محدودیت ساز است و مضایق و گذرگاههای پرخطری را ایجاد کرده است، همچنین بحث تعلیق بعضی از تحریم ها به جای لغو و مباحث مهم دیگری باقی است که باید در فرصت دیگری بدان پرداخته شود.

برداشت کلی

محدودیت سازی، نظارتهای خارج از عرف تعبیه شیوه های مداخله جویانه و مغایر امنیت ملی و تحمیل روشهای غیرعادلانه در برجام القاء صریحی از بی اعتمادی کامل نسبت به ملت و دولت جمهوری اسلامی و ترجمه ای روشن از کینه ورزی ها و دشمنی های دیرینه نظام استکباری نسبت به جمهوری اسلامی است. شیوه لغو تحریم های شورای امنیت و تعبیه روش های برگشت تحریم ها،پیش بینی روش های غیرمرسوم در مبادلات تجاری نسبت به کالاهای خاص در شورای امنیت، در برجام و در کمیسیون مشترک که سالها جمهوری اسلامی ایران را با آن درگیر خواهد نمود نمونه دیگری از اظهار بغض نظام استکباری است.
اصرار دولت امریکا برای مذاکره و رسیدن به یک توافق نه به این خاطر بود که از امکان انحراف موضوع هسته ای ایران به سمت مقاصد نظامی نگران بوده است، آنان به خوبی می دانند که چنین امری صحت ندارد. ده سازمان اطلاعاتی امریکا رسما و در یک بیانیه اعلام کردند دلایلی بر انحراف به سمت مقاصد غیر صلح آمیز پیدا نکرده اند. بلکه موضوع هسته ای بهانه ای بود تا امریکا و متحدانش علیه جمهوری اسلامی ایران به اقدامات گوناگون سیاسی- تبلیغاتی و اقتصادی و حتی تهدید نظامی مبادرت کنند. مشکل آنان مردم انقلابی، مومن و از جان گذشته، ظلم ستیز، اهل اندیشه و کرامت ایران هستند که با انقلاب اسلامی خود، اندیشه، عملکرد و نظامات شیطانی و استکباری آنان را در معرض تهدید و انقراض قرار داده است. مبارزه ایران و امریکا، مبارزه اراده ها است . آنان می خواهند بگویند ما بر اراده خود را دولت و ملت ایران تحمیل و آنانرا تحقیر می کنیم. در برجام آثار عصبانیت و کینه ورزی آنان به خوبی دیده می شود. مثلا آورده اند:
باید همه تاسیسات، کانالهای گازرسانی، وسائل اندازه گیری مازاد بر 5060 سانتریفیوژ جمع آوری و انبار شود. باید قلب رآکتور اراک خارج و کانالهای آن با بتن پر شود تا نتیجه کار چندین ساله علمی تحقیقاتی و عملیِ سخت و پرمشقت دانشمندان، مهندسان و فنآوران و کارگران ایرانی منهدم شود. آژانس حتی نسبت به معادن اورانیوم حداقل 25 سال نظارت داشته باشد. اینها همه به زعم آنان برای تحقیر یک ملت بزرگ و انقلابی است که قصد دارد پایه های نظام صهیونیسم جهانی و نظامات بین المللی حاکم بر جهان را ویران کند و راه را برای پیروزی ملتها و استقرار پرچم توحید و عدالت در جهان هموار نماید و در هم بشکند. امام فرمودند: ما می گوئیم تا شرک و کفر هست مبارزه هست و تا مبارزه هست ما هستیم. ما بر سر شهر و مملکت با کسی دعوا نداریم. ما تصمیم داریم پرچم لااله الا الله را بر قلل رفیع کرامت و بزرگواری به اهتزاز در بیاوریم.
فرمودند ما در صدد خشکانیدن ریشه های فاسد صهیونیزم، سرمایه داری و کمونیزم در جهان هستیم. ما تصمیم گرفته ایم به لطف و عنایت خداوند بزرگ نظامهایی که بر این سه پایه استوار گردیده اند نابود کنیم و ...
راه پیروزی بر شیطان بزرگ و متحدان او اتکاء به خداوند بزرگ و اعتماد به شایستگی های ملت مومن و انقلابی و ایجاد فرصت برای حضور آنان در همه صحنه ها و پاینبدی به آرمانهای امام بزرگوار و رهبری معظم انقلاب اسلامی، به ارزشها و مبانی انقلاب اسلامی و مجاهدت بر محور توحید و عدالت و حفظ عزت و کرامت انسانی است و همه اینهابه لطف خداوندزمینه سازحضور حجت خدا حضرت ولی عصر ع و امامت و وراثت مستضعفان عالم است.
والسلام علیکم و رحمه الله